Dokumentacja wystawy: Wojciech Prażmowski – MIŁOSZ.TUTEJSZY

Wystawa Wojciecha Prażmowskiego „MIŁOSZ>TUTEJSZY” była prezentowana w krakowskiej Galerii ZPAF/Zpafgallery od 22.05.2024 do 22.06.2022.

Organizatorzy: Związek Polskich Artystów Fotografików Okręg Krakowski

Partnerzy: Wydział Kultury I Dziedzictwa Narodowego Miasta Krakowa, Festiwal Miłosza.

Projekt „MIŁOSZ.TUTEJSZY” powstał w 2011 roku w setną rocznicę urodzin Noblisty. Patronat nad wystawą objął Bogdan Zdrojewski, ówczesny Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Autor wystawy w ciągu półtora roku przejechał ponad 7000 kilometrów po Litwie i Suwalszczyźnie, wykonując blisko 3000 fotografii i odwiedzając dziesiątki miejsc w Polsce i na Litwie, które dziewięćdziesiąt, osiemdziesiąt lat wcześniej swą obecnością naznaczył Czesław Miłosz. …Wigry, Żegary, Rachelany, Szetejnie, Opitołoki, Kiejdany, Burbiszki, Suwałki, Widugiery,… Ale przede wszystkim Wilno; ulica Wiwulskiego, Zaułek Bernardyński, Królewska, Mickiewicza, Młyńska, Pańska, Zygmuntowska, Bakszta, Wielka, Zawalna, Zamkowa, Trocka, Dominikańska… Są tu fotografie i obiekty.

Z miejsc, w których Prażmowski był, przywiózł … 25 próbówek, w których jest ziemia z wileńskiego podwórka przy ulicy Podgórnej, z Opitołoków, gdzie wypisano metrykę urodzenia Noblisty po rosyjsku, z Zarzecza, Zaułka Literackiego, Klasztoru Bazylianów, ważnej dla niego Krasnogrudy. W próbówkach jest woda z Czarnej Hańczy, Niemna, Wilejki, Wilii, jego ukochanej małej czarnej rzeki Niewiaży nad którą spędził najmłodsze lata. Jest w nich też powietrze z Szetejń, z Wilna, znad Wigier. Alchemia.Ilustracja tego, co Miłosza ukształtowało, co stanowiło o jego wrażliwości. Ziemia, która wydała zieleń nad Niewiażą, powietrze, które powołało do życia niepowtarzalne konstelacje chmur nad Trakiszkami czy Werkami. Po wielu latach Czesław Miłosz wyzna, że gdyby nie ta przyroda i te miejsca, nie byłoby tej poezji.

Pracując nad wystawą, Prażmowski celowo dążył do unifikacji obrazów; często symetrycznych zestawień, aby pokazać, że pejzaż spod polskich Szypliszek jest podobny do tego spod litewskich Kiejdan, barwa jeziora Hołny identyczna z kolorem Wilejki, a drzewa w Tauroszyszkach i Podkomorzynku – te same.

Autor wystawy sięgnął po nieostrość jako środek artystycznego wyrazu, przez co łatwiej mu było przywołać minione kolory, zapachy, nastroje… Tę wyjątkową aurę miejsc, którą Miłosz na zawsze zapamiętał i nosił w sobie przez całe życie. Owa nieostrość, czyli użycie – jak mówi Prażmowski – filtru FCP (Filtru Czasu Przeszłego) pozwoliła mu na skrócenie dystansu czasowego i swobodnego przeniesienia się osiemdziesiąt, dziewięćdziesiąt lat wstecz…

Małgorzata Maliborska

Wojciech Prażmowski, urodzony w 1949 roku w Częstochowie, to wybitny polski artysta fotografik. Profesor, doktor habilitowany w dziedzinie sztuki filmowej. Reprezentuje nurt fotografii kreacyjnej. Studiował w Škole Vytvarnej Fotografie w Brnie, uzyskując dyplom w 1974 roku. Obecnie jest wykładowcą w PWSFTviT w Łodzi i ASP w Warszawie, od blisko półwiecza członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików.
Jego kariera artystyczna rozpoczęła się w latach 70. Przełomem w jego twórczości była wystawa „Pierwsza światowa wystawa zdjęć zepsutych” w 1989 roku (Mała Galeria ZPAF w Warszawie), gdzie zaprezentował nowatorskie podejście do inscenizacji i wykorzystania koncepcji fotografii rodzinnych i anonimowych Jerzego Lewczyńskiego. Od II połowy lat 90. Prażmowski tworzył foto-obiekty, interesując się także dokumentem fotograficznym, czego przykładem jest jego książka „Biało-czerwono-czarna” (1999), opowiadająca o Polsce lat 90. Stosuje fotomontaż oraz interwencje w obraz pozytywowy, poszukując nowych znaczeń w swojej twórczości, w tym od początku XXI wieku eksperymentując z połączeniem fotografii barwnej z koncepcją dokumentu fotograficznego. Uczestnik ponad 350 wystaw fotograficznych w kraju i za granicą. Prace w zbiorach m.in.: Muzeum Sztuki w Łodzi, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Narodowego w Warszawie, MOMA (Museum of Modern Art) w Nowym Jorku, Strieped House Museum of Art w Tokio i zbiorach prywatnych.